Verbindend communiceren in je relatie

Communicatie is een struikelblok in vele relaties. Heel wat paren roepen relatietherapie in omwille van communicatieproblemen. “We begrijpen elkaar niet”, “we bereiken elkaar niet meer”, “ we schieten steeds in verwijten” zijn veelgehoorde uitspraken van cliënten. Goede communicatievaardigheden zijn nochtans essentieel als je je relatie goed wil houden. Zij zorgen ervoor dat je je verbonden voelt met je partner. En als je elkaar niet meer bereikt zorgt dit voor verwijdering en afstand. Intimiteit ontstaat als partners vertellen over hun binnenkant, over hoe ze zich voelen, over wat hun behoeften zijn.

Geweldloze communicatie

De benadering van “Geweldloze communicatie” ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Marshall Rosenberg leert ons om ons op een andere manier uit te drukken en naar elkaar te luisteren., nl. van hart tot hart, waarbij verbinding met de ander centraal staat. Het kan ons dus helpen om niet in onze automatische patronen van verdedigen, terugtrekken of aanvallen te schieten.

Rosenberg: “In plaats van dat we woorden zonder nadenken en automatisch uiten, kunnen ze ook een bewust antwoord zijn vanuit een bewustzijn van wat we waarnemen, voelen en nodig hebben. Zo leren we onszelf helder en integer uit te drukken, terwijl we tegelijk de andere met respect en begrip tegemoet treden”.

Het communicatieproces in een relatie

Hieronder volgt een beschrijving van hoe zo’n proces verloopt. Ik geef er telkens enkele voorbeelden bij.

1. Waarnemen zonder oordeel

In deze fase ga je feitelijk beschrijven wat je waarneemt zonder hierbij een interpretatie te maken of een oordeel uit te spreken. Bijvoorbeeld als ik zie dat je bord en de lege glazen vanochtend nog op het salontafeltje stonden…

2. Herkennen en uiten van gevoelens

Vervolgens verwoorden we de gevoelens die deze waarneming bij ons stimuleert. Voelen we ons blij, gekwetst, geïrriteerd, tevreden, … ?

Voor veel mensen is het moeilijk om hun gevoelens te herkennen, laat staan te uiten. Het is dus belangrijk om je woordenschat m.b.t. gevoelens uit te breiden. Bijvoorbeeld … dan voel ik me geïrriteerd…

3. Herkennen en uiten van behoeften

Als ik me bewust ben van mijn gevoelens is de volgende stap om de onderliggende behoeften te onderkennen. Elk gevoel heeft namelijk een signaalfunctie. Het maakt ons duidelijk of een behoefte al dan niet vervuld is. Het komt er dus op aan bij jezelf te onderzoeken waar je op dat moment nood aan hebt.Bijvoorbeeld… en heb ik nood aan orde en gezelligheid in huis.

4. Verzoeken

Dit vierde element is gericht op wat we willen van de ander. Wat we niet willen kunnen we meestal goed verwoorden, maar het gaat er vooral om duidelijk te verwoorden wat je wél wil. Bijvoorbeeld … zou jij je spullen ’s avonds willen opruimen en op het aanrecht willen zetten? Verbindende communicatie bestaat dus uit het duidelijk uitdrukken van deze 4 elementen. Het andere aspect van deze communicatie is dat we ons richten op deze elementen bij de partner. Hierbij proberen we dus te achterhalen wat de partner waarneemt, voelt en nodig heeft. Empathisch luisteren is hierbij een belangrijke vaardigheid.

Empathisch luisteren

Empathisch luisteren betekent dat je je aandacht richt op je partner en dat je je eigen gedachten even op de achtergrond plaatst. Het gaat erom je in te leven in de gevoelens en de behoeften van de ander.

Empathie tonen is lastiger dan je denkt. Dat komt doordat we allemaal de natuurlijke neiging hebben om vanuit ons eigen referentiekader te reageren op anderen. Ieder mens interpreteert en beoordeelt de signalen van buitenaf op basis van eigen ervaringen en motieven. Onderzoek heeft ook uitgewezen dat mensen elkaar vaak al na 17 seconden onderbreken waardoor de ander niet de kans krijgt om zich uit te spreken.

Misschien herken je jezelf wel in deze voorbeelden:

• Als je partner je iets vertelt, heb je de neiging om meteen met een oplossing of met ‘goede raad’ te komen.

• Wat we vaak doen, is meteen een interpretatie of een verklaring geven: “Wat je zegt komt vast doordat……”

• We reageren met een oordeel, instemming of afwijzing, waarin je eigen mening duidelijk naar voren komt. “Dat heb je goed gedaan”, “Ik vind dat je dat anders moest aanpakken”

• Klinkt het verhaal je bekend in de oren, zijn we snel geneigd ons eigen verhaal te vertellen.

Hoe luister je empathisch?

• Probeer je eigen referentiekader en eigen gedachten op de achtergrond te plaatsen. Je kan natuurlijk je eigen gedachten niet uitsluiten, maar je kan er wel voor kiezen om deze even te “parkeren” en je vooral te richten op wat de ander je vertelt.

• Focus op het hier-en-nu: wat voelt mijn partner nu? Wat wil mijn partner nu? Waar heeft hij of zij nu behoefte aan?

• Probeer niet te oordelen, te analyseren, te interpreteren, … M.a.w. blijf bij datgene wat je partner je probeert duidelijk te maken.

• Richt je aandacht vooral op de gevoelens en de behoeften : wat leeft er in de ander?

• Eventueel vragen en checken wat er bij de ander leeft met vragen als: “Voel je je … ?”, “Klopt het dat je vooral behoefte hebt aan… ?”.

Meer weten? Contacteer onze relatiecoaches via Altēro Contact (altero.be).

Het Altēro team